Początki Ośrodka Medyńskiego

„Ta historia wcale nie jest dawna, ale jest taka znamienna bardzo ze względu na charakter i na rozprzestrzenienie się pewnego sposobu zarobkowania w tym środowisku biednym bardzo. (…) jedna Medynia i druga, i Zalesie to są wsie bardzo późne – to jest koniec XVII czy początek XVIII wieku właściwie takiego zorganizowanego osadnictwa na tym terenie i to takim terenie, który się zupełnie do rolnictwa nie nadawał. Ci ludzie przymierając głodem szukali  dodatkowych źródeł zarobkowania i oni „lasem żyli” – jak to napisano w jednym z dokumentów. Korzystając z bliskości Puszczy Sandomierskiej jeździli na obszary północne, kupowali drewno, w sposób prymitywny to drewno przecierali na takich ręcznych trakach i sprzedawali w okolicznych miejscowościach jako materiał budowlany. To była podstawa ich utrzymania na pewno jeszcze w pierwszej połowie XIX wieku (…).

 Wcale nie produkowano garnków tylko robiono cegły i dachówki. To rzeczywiście dałoby się w pewnych źródłach znaleźć, że one szły na potrzeby zabudowy w małych miasteczkach,  na budowę kaplic i kościołów – i te cegły robili w oparciu o miejscową glinę”.

Początki tego garncarstwa to jest cegła, dachówka, a później po uwłaszczeniu – kiedy się skończyła działalność tych małomiasteczkowych ośrodków ceramicznych jak Łańcut, Głogów, Sokołów – w tej okolicy, (bo jeszcze jest wiele innych: Jarosław, częściowo Przeworsk) - to wtedy, przy zapotrzebowaniu na ceramikę taką, którą zgłaszały gospodarstwa chłopskie (…) zaczęło się to garncarstwo medyńskie, ale to nie wcześniej jak koniec XIX wieku, czyli po uwłaszczeniu.

„Jeszcze o jednej rzeczy powinniśmy wspomnieć, gdy mówimy o historii tego ośrodka – mianowicie, że on był na tyle prężny i ukształtowany w ostatniej ćwierci XIX wieku, że oddziaływał na powstawanie nowych ośrodków: np. Łążka (…). Geneza tamtych ośrodków i te podobieństwa, które istnieją do chwili obecnej (…) stąd się biorą, że oni się stąd wywodzą. Ale to nie tylko Łążek, bo to jeszcze Biszcza. Jest tam chyba z 7 miejscowości tylko w tym Łążku było ich najwięcej, a tam w innych było po jednym, dwóch się osiedliło i zaczynali swoją działalność”.

dr Krzysztof Ruszel